Με αφορμή την πρεμιέρα της ταινίας του Άγγελου Κοβότσου "η πέτρα που χορεύει", η οποία βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2012 και στο Φεστιβάλ Cinema del Reale, Specchia Italia 2012, συζητάμε με τον ίδιο τον σκηνοθέτη και τον εκπρόσωπο και ιδρυτικό μέλος των ENCARDIA Κώστα Κωνσταντάτο.
Της Δήμητρας Αγγελίδου
Ποιος είναι ο βασικός στόχος της ταινίας; Οι προσδοκίες σας;
Κ. Κωνστατάτος: Η πρόταση για την ταινία από τον παραγωγό Γιώργο Πουλίδη ήρθε και μας βρήκε ακριβώς την εποχή που ήταν έντονη η επιθυμία μας, ως encardia, να καταγράψουμε με κάποιον τρόπο την εμπειρία και τον πλούτο που βιώνουμε στη συγκεκριμένη περιοχή του Σαλέντο στα αλλεπάλληλα ταξίδια μας και στις σχέσεις μας με τους ανθρώπους της περιοχής. Στη συνέχεια, όπως συμβαίνει στη ζωή, στόχοι και προσδοκίες φανερώθηκαν και ενέπνευσαν περαιτέρω τον Άγγελο Κοβότσο αλλά κι εμείς χαρήκαμε πολύ όταν καταλάβαμε ότι θα μπορούσαμε να προσφέρουμε στον κόσμο που μας παρακολουθεί αυτά τα χρόνια, με τόσο όμορφο και γλαφυρό τρόπο, κάτι από αυτήν την εμπειρία.
Ά. Κοβότσος: Ο βασικός μας στόχος διαμορφώθηκε στην πορεία των γυρισμάτων. Θέλαμε να δείξουμε πώς τα griko, μια γλώσσα που κινδυνεύει να εξαφανιστεί αφού δε μιλιέται πια, διασώζεται χάρη στους ποιητές και στους μουσικούς. Οι Encardia με την συνεχή παρουσία τους στην περιοχή της Grecia Salentina και την αξιοποίηση του μουσικού ιδιώματος της περιοχής, συμβάλλουν στη διάσωση αλλά και στην εξέλιξη αυτής της γλώσσας. Προσδοκούμε αυτή η πρόθεση να είναι αποτυπωμένη στο τελικό αποτέλεσμα.
Ποιο ήταν το καλύτερο σχόλιο που ακούσατε για την "πέτρα που χορεύει";
Κ. Κωνσταντάτος: Ότι ήταν πολύ μικρή και ήθελαν τουλάχιστον άλλο τόσο. Ας σημειώσουμε ότι τα 82 λεπτά της ταινίας αποτελούν ανώτατο όριο για το είδος αυτό. Άλλος είπε ότι στο τέλος ήταν σα να είχε πάει δύο μήνες διακοπές και τώρα έπρεπε να επιστρέψει. Μία άλλη φίλη που την είχε δει ήδη τέσσερις φορές, στην επίσημη πρεμιέρα είπε ότι πάλι την είδε σαν να ήταν πρώτη φορά. Πολλοί μιλούν για τη ζωντάνια που έχει σαν ντοκιμαντέρ λόγω της δράσης μέσα στην πλοκή των μελών του συγκροτήματος. Κάποιοι επίσης μας ρωτούν πότε θα ξαναπάμε σε εκείνα τα μέρη για να έρθουν μαζί μας. Ξέρω επίσης δύο ζευγάρια που μόλις την είδαν την ταινία έφυγαν σε δύο μέρες για να επισκεφτούν τα μέρη που παρουσιάζονται σε αυτήν. Και άλλα πολλά.
Α. Κοβότσος: Ο αρχιτέκτονας Μίμης Φατούρος, που ήταν παρών στην πρεμιέρα της ταινίας είπε : «Ήταν σαν αυτές οι φωνές να έβγαιναν μέσα από τα βάθη της ιστορίας. Αυτή η ταινία δεν είναι εθνική. Είναι οικουμενική».
Τι θα μπορούσε να παρακινήσει τον Έλληνα θεατή να δει την "πέτρα που χορεύει"; Ποια η ιδιαιτερότητά της;
Α. Κοβότσος: Αυτό που μας παρακίνησε κι εμάς για να κάνουμε την ταινία. Οι άνθρωποι. Σαν παλιοί συγγενείς που είχαν φύγει χρόνια πολλά από κοντά μας, που είχαν μεταναστεύσει και που τους συναντάμε ξανά ύστερα από τόσο καιρό.
Κ. Κωνσταντάτος: Κυρίως ο κεντρικός της άξονας που είναι για μια γλώσσα που χάνεται, δηλαδή η γλώσσα των Ελληνοφώνων της Κάτω Ιταλίας, τα Grico. Ακόμα η ζωή και το τοπίο της περιοχής, που είναι πολύ συγγενικά με τα δικά μας, είναι κάτι που συγκινεί πολύ τον Έλληνα θεατή. Αυτοί βέβαια που παρακολουθούν τα τελευταία χρόνια και τη δουλειά μας ως encardia θα συγκινηθούν ιδιαίτερα γιατί θα καταλάβουν από που αντλούμε υλικό και έμπνευση. Και φυσικά για τους φίλους του σινεμά και ιδιαίτερα του ντοκιμαντέρ η υψηλού επιπέδου αισθητική της ταινίας μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Κοβότσου. Ο ήχος επίσης, επειδή πρόκειται και για μουσική ταινία ταυτόχρονα, είναι εξαιρετικός χάρη στην επιμέλεια και τον κόπο του ηχολήπτη του συγκροτήματος Πασχάλη Κολέντση.
Τι σας εμπνέει περισσότερο στονπολιτισμό της Κάτω Ιταλίας ;Ποια είναι τα στοιχεία που τον κάνουν ξεχωριστό;
Α. Κοβότσος: Η γλώσσα των griko και η ταραντέλα πίτσικα. Μια γλώσσα με πανάρχαιες ρίζες και μια μαγικοθεραπευτική τελετή (ο ταραντισμός) που φέρνουν την ιστορία μπροστά μας με τον πιο δημιουργικό και πολυσήμαντο τρόπο. Με τη γλώσσα της τέχνης.
Κ. Κωνσταντάτος: Η αόρατη αλλά και ορατή συγγένεια με τον δικό μας, η βαθειά λαϊκότητα και θρησκευτικότητα των ανθρώπων και ο τρόπος που περνούν αυτά τα στοιχεία στην καθημερινότητά τους, η σχέση με τη γη, τη δουλειά, την πέτρα και τον ήλιο, η αυθεντικότητα και η αλήθεια όταν και όπου τη συναντάμε.
Πού συγκλίνουν και πού αποκλίνουν οι δύο πολιτισμοί;
Α. Κοβότσος: Τα griko έχουν τις ρίζες τους στη γλώσσα μας. Όμως αναπτύχθηκαν σε ένα περιβάλλον που με το πέρασμα των αιώνων δέχτηκε άλλες επιδράσεις από αυτές που δέχτηκε ο ελλαδικός χώρος. Από αυτή την άποψη διαμορφώθηκε ένας πολιτισμός που θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε «αδελφικό». Έχει κοινούς γονείς αλλά τράβηξε το δικό του δρόμο όπως όλα τα αδέρφια.
Κ. Κωνσταντάτος: Συγκλίνουν στην παράλληλη ιστορία τους (Από την εποχή των αποικιών μέχρι το Βυζάντιο κ.λ.π.) αλλά και στους σύγχρονους σταυρούς της νεώτερης Ελλάδας και Ιταλίας (Α΄και Β΄παγκόσμιοι πόλεμοι, μετανάστευση κ.λ.π.). Που αποκλίνουν δεν γνωρίζω.
Έχετε αναρωτηθεί τι κοινό μπορεί να έχουμε ως άνθρωποι με τους Γκρεκάνους;
Κ. Κωνσταντάτος: Ό, τι και με τους Πελοποννήσιους, τους Ηπειρώτες ή τους Θεσσαλούς.
Η ταινία διέπεται από τη μουσική παράδοση της Κάτω Ιταλίας. Το συγκρότημα encardia είναι ίσως το μοναδικό στην Ελλάδα που ασχολείται και παρουσιάζει αυτές τις μουσικές. Πώς αισθάνεστε γι'αυτό; Μιλήστε μας για το πώς προέκυψε αυτή η αγάπη και ενασχόληση.
Κ. Κωνσταντάτος: Όταν είχα γυρίσει από ένα από τα πολλά μου ταξίδια στην περιοχή όπου πήγαινα με την ιδιότητα του αγιογράφου, ονειρεύτηκα ένα γκρούπ που να κάνει γνωστή αυτήν την παράδοση στην Ελλάδα. Μετά από προσπάθειες δύο χρόνων συνάντησα την Α. Δουλφή και τον Βαγγέλη Παπαγεωργίου και το όνειρο άρχισε να γίνεται όραμα κι έπειτα αυτό να παίρνει σάρκα και οστά. Έτσι φτάσαμε στο σήμερα με πολύ κόπο και όταν βλέπουμε τόσο κόσμο να μας ακολουθεί και να μας πιστεύει νιώθουμε υπέροχα.
Α. Κοβότσος: Τα παιδιά τα γνώρισα προσωπικά το 2010 όταν μου έγινε η πρόταση από τον Γιώργο Πουλίδη, τον παραγωγό της ταινίας και τον Κώστα Κωνσταντάτο, στέλεχος του συγκροτήματος, να κάνουμε την ταινία. Τη μουσική τους όμως τη γνώριζα από το 2004. Τους άκουγα πολύ συχνά και τα συναισθήματα ήταν διττά: νοσταλγία και μέθη. Νοσταλγία για μια πατρίδα που χάθηκε και μέθη από το ταμπορέλο της ταραντέλας που πραγματικά σε γαργαλάει.
Το μυστικό των encardia, όπως φαίνεται και στο έργο είναι η ζωντάνια, το κέφι που μεταδίδουν στον κόσμο. Από πού πηγάζει αυτή η χαρά; Πιστεύετε πως αποτελεί ένα τρόπο να αντιμετωπίσει κανείς τη μιζέρια και τη δυστυχία που υπάρχει γύρω του;
Κ. Κωνσταντάτος: Η αγάπη και η πίστη σε αυτό που κάνουμε, η αγάπη και ο σεβασμός σε αυτούς που το απευθύνουμε, η αγάπη και χαρά που νοιώθουμε μεταξύ μας όταν ανταμώνουμε... αυτά είναι τα μυστικά μας.
Τι μπορεί να συμβολίζει η συγκυρία αυτή της προβολής της ταινίας με την κρίσιμη καμπή στην οποία βρίσκεται η χώρα μας; Θεωρείτε πως έχει τη δυνατότητα να δώσει μια ελπίδα στους Έλληνες, να τους περάσει κάποιο μήνυμα;
Α. Κοβότσος: Ο κινηματογράφος και γενικότερα η τέχνη από μόνη της δεν μπορεί ν’ αλλάξει τον κόσμο. Η παρέμβαση στο επίπεδο της συνείδησης είναι η αποστολή της. Αυτό που μπορεί να αλλάξει είναι η οπτική γωνία με την οποία οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τον κόσμο. Την κρίση στην προκειμένη περίπτωση. Το πρώτο πράγμα το οποίο θίγεται είναι ο πολιτισμός σε αυτές τις περιπτώσεις. Η ταινία παλεύει για τη διάσωση μιας γλώσσας που κατά βάση είναι ελληνική. Άρα παλεύει για τη διάσωση του πολιτισμού. Όπλο της είναι το συναίσθημα και η λογική ανάλυση που απορρέει από αυτό.
Κ. Κωνσταντάτος: Η τέχνη και ο πολιτισμός έχουν πάντα την ελπίδα της ζωής και της χαράς. Και οδηγούν τον άνθρωπο πιο πάνω από αυτό που φαίνεται με την πρώτη ματιά...
Πώς θα περιγράφατε με λίγες λέξεις την "πέτρα που χορεύει";
Α. Κοβότσος: Η μουσική αυτή είναι τόσο «ξεσηκωτική» που κάνει ακόμη και τις πέτρες να χορεύουν.
Κ. Κωνσταντάτος: Ταξίδι ζωής
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας για το μέλλον;
Α. Κοβότσος: Προσδοκούμε η ταινία να απλωθεί στο ευρύτερο δυνατό κοινό, να πάει στα σχολεία, στις λέσχες, στους δήμους, στην επαρχία. Υποβάλαμε πρόταση στη δημόσια τηλεόραση για μια σειρά με παρόμοιο θέμα.
Κ. Κωνσταντάτος: Τέσσερις μέρες στο half note μαζί με την εκπληκτική Enza Magnolo που συμμετείχε στην ταινία!!!
14-15-16& 17 Νοεμβρίου
leksis.net
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου